IPL
IPL ભારતમાં ક્રિકેટનો ક્રેઝ એટલો બધો છે કે BCCI એ અલગ IPLનું આયોજન કરવાનું શરૂ કર્યું જે સુપરહિટ બન્યું છે. હરાજીથી લઈને ચેમ્પિયન બનવા સુધી, તેમાં હજારો કરોડ રૂપિયા ખર્ચવામાં આવે છે. બીસીસીઆઈને મોટા સ્પોન્સર્સ મળે છે અને તેમાંથી ઘણા પૈસા કમાય છે. દેશમાં જે કોઈની આવક નિર્ધારિત મર્યાદા કરતાં વધુ હોય તેને આવકવેરો ભરવો પડે છે. પરંતુ BCCI તેની કમાણી પર સરકારને શૂન્ય કર ચૂકવે છે. મતલબ કે, BCCI પર કોઈ કર લાગતો નથી. પણ શા માટે?
BCCI એ IPL 2023 થી 5,120 કરોડ રૂપિયાની સરપ્લસ કમાણી કરી હતી. આ ગયા વર્ષના IPL 2022 ના રૂ. 2,367 કરોડ કરતાં 116% વધુ છે. ૨૦૨૩માં, ફક્ત IPLમાંથી BCCI ની કુલ આવક ૧૧,૭૬૯ કરોડ રૂપિયા હતી, જે પાછલા વર્ષ કરતા ૭૮% વધુ હતી.
2021 માં, આવકવેરા અપીલ ટ્રિબ્યુનલ (ITAT) એ BCCI ની તરફેણમાં ચુકાદો આપ્યો હતો. ટ્રિબ્યુનલે સ્વીકાર્યું કે ભલે BCCI IPLમાંથી મોટો નફો કમાઈ રહ્યું હોય, પરંતુ તેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય ક્રિકેટને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. આ જ કારણ છે કે BCCI ને કર મુક્તિ મળે છે કારણ કે તેની આવકનો ઉપયોગ ક્રિકેટને પ્રોત્સાહન આપવા માટે થાય છે. આ નિર્ણય 2 નવેમ્બર 2021 ના રોજ આવ્યો.
વાસ્તવમાં BCCI આવકવેરાની કલમ 12A હેઠળ એક સખાવતી સંસ્થા તરીકે નોંધાયેલ છે. આનો અર્થ એ થયો કે તેમને IPLમાંથી થતી કમાણી પર આવકવેરો ચૂકવવાની જરૂર નથી, કારણ કે BCCI ની રચના ક્રિકેટને પ્રોત્સાહન આપવા માટે થઈ છે.
૨૦૧૬-૧૭માં, આવકવેરા વિભાગે બીસીસીઆઈને ત્રણ કારણ બતાવો નોટિસ મોકલી હતી. આમાં એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે BCCI ને આપવામાં આવેલી કર મુક્તિ રદ કરવામાં આવે કારણ કે તે IPL માંથી કમાણી કરી રહ્યું છે.
પરંતુ ટ્રિબ્યુનલે આ દલીલને ફગાવી દીધી. તેમણે કહ્યું કે IPL એક રમતગમત ટુર્નામેન્ટ છે જેને એવી રીતે ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે કે તે વધુ લોકપ્રિય બને. આના કારણે સ્પોન્સરશિપ અને ફંડિંગ વધે છે, પરંતુ તેનો અર્થ એ નથી કે ક્રિકેટને પ્રોત્સાહન આપવાનો હેતુ પૂરો થઈ ગયો છે.
