Dengue
ડેન્ગ્યુ એક ખતરનાક તાવ છે જે મચ્છર કરડવાથી થાય છે. ડેન્ગ્યુના ઘણા પ્રકાર છે. દરેક પ્રકારની અસર અલગ-અલગ હોય છે અને લક્ષણો પણ અલગ-અલગ હોય છે, ચાલો જાણીએ અહીં..
ડેન્ગ્યુ એ એક ખતરનાક વાયરલ તાવ છે જે મચ્છરના કરડવાથી ફેલાય છે. બહુ ઓછા લોકો જાણે છે કે ડેન્ગ્યુના ચાર અલગ-અલગ પ્રકાર છે, જેને વૈજ્ઞાનિક ભાષામાં ‘સેરોટાઈપ’ કહેવામાં આવે છે. આ ચાર પ્રકારનાં લક્ષણો સરખા હોવા છતાં દરેકની અસર અને ગંભીરતા અલગ-અલગ છે. સાચી માહિતી અને સાવચેતી રાખવાથી આપણે ડેન્ગ્યુથી બચી શકીએ છીએ અને યોગ્ય સમયે તેની સારવાર કરાવી શકીએ છીએ. ચાલો જાણીએ ડેન્ગ્યુના ચાર પ્રકારો વિશે.
ડેન્ગ્યુ વાયરસ-1 (DENV-1)
મનુષ્યોમાં જોવા મળતો આ પ્રથમ પ્રકારનો ડેન્ગ્યુ વાયરસ છે. તેનો ચેપ સામાન્ય રીતે હળવો હોય છે પરંતુ ક્યારેક તે ગંભીર પણ હોઈ શકે છે. DENV-1 થી સંક્રમિત થયા પછી, વ્યક્તિ આ વાયરસ સામે રોગપ્રતિકારક શક્તિ વિકસાવે છે.
ડેન્ગ્યુ વાયરસ-2 (DENV-2)
DENV-2 એ પણ ડેન્ગ્યુ વાયરસનો મુખ્ય પ્રકાર છે. તે ગંભીર ડેન્ગ્યુનું કારણ બની શકે છે, જેને ડેન્ગ્યુ હેમરેજિક ફીવર (DHF) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ પ્રકારના ઈન્ફેક્શનમાં પ્લેટલેટ્સ ઝડપથી ઘટી જાય છે, જેનાથી બ્લીડિંગનું જોખમ વધી જાય છે.
ડેન્ગ્યુ વાયરસ-3 (DENV-3)
DENV-3 દ્વારા થતો ચેપ પણ ગંભીર હોઈ શકે છે. વાયરસ ઝડપથી ફેલાય છે અને તેના લક્ષણોમાં તાવ, માથાનો દુખાવો અને સ્નાયુઓમાં દુખાવોનો સમાવેશ થાય છે. DENV-3 નો ચેપ લાગ્યા પછી પણ શરીર તેની સામે રોગપ્રતિકારક શક્તિ વિકસાવે છે.
ડેન્ગ્યુ વાયરસ-4 (DENV-4)
DENV-4 એ ડેન્ગ્યુ વાયરસનો ચોથો પ્રકાર છે. તે અન્ય પ્રકારો જેવું જ છે પરંતુ તેનો ચેપ સામાન્ય રીતે હળવો હોય છે. જો કે, જો કોઈ વ્યક્તિમાં પહેલાથી જ અન્ય ડેન્ગ્યુ વાયરસ સામે રોગપ્રતિકારક શક્તિ હોય, તો DENV-4 થી ચેપ ગંભીર હોઈ શકે છે.
ડેન્ગ્યુના લક્ષણો
તમામ પ્રકારના ડેન્ગ્યુના લક્ષણો લગભગ સમાન હોય છે. આમાં તાવ, માથાનો દુખાવો, આંખોની પાછળનો દુખાવો, સ્નાયુ અને સાંધાનો દુખાવો, ઉબકા, ઉલટી અને ત્વચા પર ફોલ્લીઓનો સમાવેશ થાય છે. ગંભીર કિસ્સાઓમાં, પ્લેટલેટ્સનો અભાવ, રક્તસ્રાવ અને આંચકો પણ આવી શકે છે.
નિવારણ અને સારવાર
ડેન્ગ્યુથી બચવાનો શ્રેષ્ઠ ઉપાય એ છે કે મચ્છરોથી બચવું. આ માટે મચ્છરદાનીનો ઉપયોગ કરવો, આખા શરીરને ઢાંકી દે તેવા કપડાં પહેરવા, મચ્છર ભગાડનાર ક્રીમનો ઉપયોગ કરવો અને આસપાસના વિસ્તારોને સ્વચ્છ રાખવા જરૂરી છે. ડેન્ગ્યુનો કોઈ ચોક્કસ ઈલાજ નથી, પરંતુ લક્ષણોને નિયંત્રિત કરવા માટે યોગ્ય તબીબી સંભાળ જરૂરી છે. સાચી માહિતી અને સાવધાનીથી ડેન્ગ્યુથી બચી શકાય છે. હંમેશા સાવચેત રહો અને જો કોઈ શંકાસ્પદ લક્ષણો દેખાય તો તરત જ ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો.
