Steel
ભારતમાં આવતા અઠવાડિયાથી ક્વોલિટી કંટ્રોલ ઓર્ડર (QCA) અમલમાં આવતા નટ, બોલ્ટ અને સ્ક્રૂ સહિતના સ્ટીલ ફાસ્ટનર્સની આયાત બંધ થઈ શકે છે. આ સંભવિત સ્થિતિને કારણે મોટી સંખ્યામાં નાના પાયાના ઉત્પાદન એકમો બંધ થવાનું જોખમ રહેલું છે. બુધવારે દિલ્હી સ્થિત એક થિંક ટેન્કે આશંકા વ્યક્ત કરી હતી કે આ નવા નિયમોથી હજારો-લાખો લોકોની નોકરીઓ છીનવાઈ શકે છે.
ઔદ્યોગિક ક્ષેત્રની સ્થિરતા, ટકાઉપણું અને સલામતી માટે સ્ટીલ ફાસ્ટનર્સ મહત્વપૂર્ણ છે. સ્ટીલ ફાસ્ટનર્સનો ઉપયોગ ઓટોમોટિવ, ઉત્પાદન, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, મશીન અને સાધનો ઉત્પાદન, રેલ્વે, લશ્કરી, સંરક્ષણ વગેરે જેવા વિવિધ ક્ષેત્રોમાં થાય છે.
ગ્લોબલ ટ્રેડ રિસર્ચ ઇનિશિયેટિવ (GTRI) અનુસાર સ્ટીલ ફાસ્ટનર્સની આયાત ૨૦ માર્ચથી બંધ થઈ જશે કારણકે કોઈપણ વિદેશી ઉત્પાદકને બ્યુરો ઓફ ઇન્ડિયન સ્ટાન્ડર્ડ્સ (BIS) ના સ્ટાન્ડર્ડાઈઝેશન પ્રક્રિયા હેઠળ મંજૂરી મળી નથી. આ કારણે સપ્લાય ચેઇનના સૌથી નીચલા સ્તરે અનિશ્ચિતતા અને સપ્લાય વિક્ષેપો સર્જાશે.
નવા નિયમોથી ભારતના અનેક મહત્વપૂર્ણ ક્ષેત્રો જેમ કે ઓટોમોબાઈલ, એરોસ્પેસ, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને સંરક્ષણ ચોક્કસ પ્રકારના ફાસ્ટનર્સની આયાત પર ખૂબ આધાર રાખે છે. આ તમામ સેક્ટરો પર અચાનક અનિશ્ચિતતાના વાદળો છવાઈ જવાને કારણે ઉત્પાદન જોખમમાં મુકાશે.
સરકારે પ્રોડક્ટોની ગુણવત્તા, માનવ, પ્રાણી અને વનસ્પતિ સ્વાસ્થ્યનું રક્ષણ અને અન્યાયી પ્રથાઓને રોકવા માટે ગુણવત્તા નિયંત્રણ આદેશો જારી કર્યા છે. બ્યુરો ઓફ ઈન્ડિયન સ્ટાન્ડર્ડસ સાથે પરામર્શ કર્યા પછી સરકારી વિભાગોએ આ સંદર્ભમાં સૂચના જારી કરી છે. આ આદેશનું પાલન સ્થાનિક અને વિદેશી ઉત્પાદકો માટે ફરજિયાત છે અર્થાત્ ઉત્પાદકો અને આયાતકારોએ આ ધોરણોનું પાલન સુનિશ્ચિત કરવા માટે ચોક્કસ ધોરણોનું પાલન કરવું અને બીઆઈએસ પ્રમાણપત્ર મેળવવું જરૂરી બનશે.
જીટીઆરઆઇના સંકલિત ડેટા અનુસાર વર્ષ ૨૦૨૪માં ભારતમાં વિશ્વના વિવિધ દેશોમાંથી સ્ટીલ ફાસ્ટનર્સની કુલ આયાત લગભગ ૧.૧ અબજ ડોલરની કરી હતી. કુલ આયાતમાં ૩૦.૬ કરોડ ડોલરનો સૌથી વધુ હિસ્સો ચીનનો છે. આ પછી જાપાનથી ૧૨.૭ કરોડ ડોલર, દક્ષિણ કોરિયાથી ૧૧.૧ કરોડ ડોલર, જર્મનીથી ૧૦.૭ કરોડ ડોલર, અમેરિકાથી ૧૦.૪ કરોડ ડોલર, થાઇલેન્ડથી ૭.૮ કરોડ ડોલર અને સિંગાપોરથી ૬.૩ કરોડ ડોલરની આયાત થઈ છે. અહેવાલ મુજબ ‘બીઆઈએસ મંજૂરીની જટિલ અને બોજારૂપ પ્રક્રિયા અને વેપારના ઓછા જથ્થાને કારણે વિદેશી ઉત્પાદકો રજિસ્ટ્રેશન કરાવવામાં અનિચ્છા ધરાવતા હોઈ શકે છે.’