રિઝર્વ બેંકએ ૧ ઓક્ટોબરથી ક્રેડિટ અને ડેબિટ કાર્ડ સંબંધિત નિયમોમાં ફેરફાર કર્યો છે. જાે તમે પણ નવું ક્રેડિટ કે ડેબિટ કાર્ડ લેવા ઈચ્છો છો તો આ નિયમનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે. આરબીઆઈએ આ અંગે તમામ બેંકોને સૂચનાઓ પણ મોકલી છે. નવા નિયમ મુજબ હવે કોઈ પણ બેંક પોતાની ઈચ્છા ગ્રાહકો પર લાદી શકશે નહીં અને ગ્રાહકો તેમની ઈચ્છા મુજબ કાર્ડ મેળવી શકશે.
આરબીઆઈએ કહ્યું છે કે, ૧ ઓક્ટોબર, ૨૦૨૩ થી ગ્રાહકો ડેબિટ, ક્રેડિટ અથવા પ્રીપેડ કાર્ડ બનાવતી વખતે પોતાના સર્વિસ પ્રોવાઈડરની પસંદ પોતાની મરજી મુજબ કરી શકશે. બેંકોએ ગ્રાહકની સૂચના મુજબ સર્વિસ પ્રોવાઈડરનો ઓપ્શન આપવો પડશે. બેંકો તેમની ઈચ્છા મુજબ કોઈપણ સર્વિસ પ્રોવાઈડર પાસેથી બનાવેલ કાર્ડ મેળવી શકતી નથી અને તેને ગ્રાહકને આપી શકતી નથી. આ માટે તમારે પહેલા ગ્રાહકને પૂછવું પડશે અને તેમની સલાહ મુજબ સર્વિસ પ્રોવાઈડર કંપની પસંદ કરવી પડશે. હાલમાં, ક્રેડિટ અથવા ડેબિટ કાર્ડ બનાવતી વખતે બેંકો પોતાની પસંદગી મુજબ સર્વિસ પ્રોવાઈડર પસંદગી કરે છે. ગ્રાહકોને તેમના સર્વિસ પ્રોવાઈડર પસંદ કરવાની સ્વતંત્રતા નથી. દરેક બેંકનો કાર્ડ પ્રોવાઈડર સાથે પોતાનો વિશેષ કરાર હોય છે અને તે મુજબ તે ગ્રાહકને સર્વિસ પ્રોવાઈડર પૂરી પાડે છે. અત્યારે દેશમાં Visa, MasterCard, Rupay જેવી કાર્ડ પ્રોવાઈડર કંપનીઓ છે. ભારતમાં હાલમાં ૫ કાર્ડ પ્રોવાઈડર કંપનીઓ છે. આમાં અમેરિકન એક્સપ્રેસ, બેન્કિંગ કોર્પોરેશન, ડીનર્સ ક્લબ ઇન્ટરનેશનલ લિમિટેડ, માસ્ટરકાર્ડ (એશિયા/પેસિફિક), રૂપે અને વિઝા વર્લ્ડવાઇડ લિમિટેડ જેવી કંપનીઓનો સમાવેશ થાય છે. RBIના નવા નિયમો લાગુ થયા બાદ ગ્રાહકો તેમના સર્વિસ પ્રોવાઈડરનું નામ પસંદ કરી શકશે. કાર્ડ જારી કરતી કંપનીઓ ઘણા નેટવર્ક સાથે મળીને આ વિકલ્પ પ્રદાન કરે છે.
આવી સ્થિતિમાં ગ્રાહકો તેમની ઈચ્છા મુજબ કાર્ડ નેટવર્ક પસંદ કરી શકશે. આરબીઆઈએ તેના ડ્રાફ્ટમાં કહ્યું છે કે કાર્ડ જારી કરતા પહેલા દ્વિપક્ષીય કરાર થાય છે. આ કરારમાં જ ગ્રાહકને તેની પસંદગી પૂછવામાં આવશે કે તે કયા સર્વિસ પ્રોવાઈડરની સેવાનો લાભ લેવા માંગે છે. આમ થવાથી માર્કેટમાં ગ્રાહકોને આકર્ષવા માટે સ્પર્ધાત્મક વાતાવરણ નિર્માણ થશે અને તેનો ફાયદો ગ્રાહકોને મળી શકે છે. જૂના ગ્રાહકોને પણ રિઝર્વ બેંકના નવા નિયમોનો લાભ મળશે. જ્યારે જૂના ગ્રાહકો તેમના ડેબિટ અથવા ક્રેડિટ કાર્ડને રિન્યૂ કરશે, ત્યારે તેમને સર્વિસ પ્રોવાઈડર પસંદ કરવાનો વિકલ્પ પણ આપવામાં આવશે. આવા ગ્રાહકો તેમનું નેટવર્ક પસંદ કરી શકે છે. રિઝર્વ બેંકે આ ડ્રાફ્ટ તમામ કાર્ડ સર્વિસ પ્રોવાઈડરઓને પણ ઉપલબ્ધ કરાવ્યો છે. આમાં તમામ બેંકો અને નાણાકીય સંસ્થાઓનો સમાવેશ થાય છે.
