Budget 2024
Union Budget 2024: સંસદનું આગામી સત્ર સોમવાર, 22 જુલાઈથી શરૂ થઈ રહ્યું છે. બીજા દિવસે એટલે કે 23 જુલાઈએ નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ મોદી સરકારના ત્રીજા કાર્યકાળનું પ્રથમ બજેટ રજૂ કરવા જઈ રહ્યા છે.
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ બે દિવસ બાદ મોદી સરકારના ત્રીજા કાર્યકાળનું પ્રથમ બજેટ રજૂ કરવા જઈ રહ્યા છે. લોકોની નજર આ બજેટ પર ટકેલી છે, કારણ કે એવું માનવામાં આવે છે કે આમાં મોદી સરકાર 2047 સુધીમાં દેશનો વિકાસ કરવા માટેનો રોડમેપ રજૂ કરી શકે છે. ભારતને વિકસિત દેશ બનાવવામાં શિક્ષણ ક્ષેત્રની ભૂમિકા સૌથી મહત્વની બનવાની છે. આ જ કારણ છે કે શિક્ષણ ક્ષેત્ર આ બજેટની આતુરતાથી રાહ જોઈ રહ્યું છે.
શિક્ષણ ક્ષેત્રે બમણી ફાળવણી કરવાની માંગ
આ વર્ષે લોકસભાની ચૂંટણીને કારણે વચગાળાનું બજેટ ફેબ્રુઆરીમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. ગયા મહિને નવી સરકારની રચના થયા બાદ નાણાકીય વર્ષ 2024-25નું સંપૂર્ણ બજેટ આવતા સપ્તાહે આવવાનું છે. આ સંપૂર્ણ બજેટ પાસેથી શિક્ષણ ક્ષેત્રને ઘણી અપેક્ષાઓ છે. ઉદાહરણ તરીકે, શિક્ષણ ક્ષેત્ર સાથે જોડાયેલા લોકો ઈચ્છે છે કે સરકાર આ મામલે રોકાણ અને ખર્ચમાં વધારો કરે. બજેટમાં શિક્ષણ ક્ષેત્ર માટે વર્તમાન 3 ટકા જેટલી ફાળવણી ઓછામાં ઓછી 6 ટકા કરવી જોઈએ. તેની સાથે સરકારે ઉચ્ચ શિક્ષણ, દરેક માટે સમાન તકો અને યુવાનોના કૌશલ્ય વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ.
સરકારે પરંપરાગત સૂક્ષ્મ ઉદ્યોગો પર ધ્યાન આપવું જોઈએ
આગામી બજેટ અંગે IIM સંબલપુરના ડાયરેક્ટર મહાદેવ જયસ્વાલ કહે છે કે સરકારે ઉદ્યોગની બદલાતી જરૂરિયાતો અનુસાર તેની પ્રાથમિકતાઓ નક્કી કરવી જોઈએ. સરકારે વચગાળાના બજેટમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે ફાળવણી વધારીને રૂ. 47,619.77 કરોડ કરી હતી. આ દર્શાવે છે કે સરકાર શૈક્ષણિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર મજબૂત કરવા માંગે છે. ખાસ કરીને ઓડિશા જેવા રાજ્યોમાં આપણી શૈક્ષણિક પ્રણાલી સામેના પડકારોને સમજવા માટે અમારે બજેટમાં તાજેતરના UDISE+ અને નેશનલ અચીવમેન્ટ સર્વે ડેટા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની જરૂર છે. સરકારે બજેટમાં હેન્ડલૂમ, હેન્ડીક્રાફ્ટ અને ટેક એગ્રીકલ્ચર જેવા પરંપરાગત સૂક્ષ્મ ઉદ્યોગો પર પણ ધ્યાન આપવું જોઈએ.
આ પગલાંથી દેશની અર્થવ્યવસ્થા મજબૂત થશે
પ્રબીના રાજીબ, બિરલા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેનેજમેન્ટ ટેક્નોલોજી (BIMTECH), ગ્રેટર નોઇડા, મહિલાઓ અને યુવાનોની કૌશલ્ય તાલીમ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની હિમાયત કરે છે. તેણી કહે છે- છેલ્લા કેન્દ્રીય બજેટ 2023 માં, ઉચ્ચ શિક્ષણ ક્ષેત્ર માટે લગભગ 44 હજાર કરોડ રૂપિયા ફાળવવામાં આવ્યા હતા, જે 2022 ના બજેટની તુલનામાં 8 ટકા વધુ હતા. સરકારે વચગાળાના બજેટ 2024માં મહિલાઓના સશક્તિકરણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું હતું અને કેટલાક યુવા તાલીમ કાર્યક્રમોને પ્રાથમિકતા આપી હતી. આ જ સિદ્ધાંતને અનુસરીને, NEPનો ઉદ્દેશ્ય 2040 સુધીમાં તમામ સંસ્થાઓમાં વિવિધ વિષયોમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ પ્રદાન કરવાનો છે. આ સંપૂર્ણ બજેટમાં સરકારે વર્તમાન શૈક્ષણિક વલણો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ અને કૌશલ્ય વિકાસ (અપસ્કિલિંગ અને રિસ્કિલિંગ) દ્વારા ઉદ્યોગની જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવી જોઈએ. આ પગલાંથી માત્ર શિક્ષણ ક્ષેત્ર જ નહીં પરંતુ દેશને આર્થિક મજબૂતી પણ મળશે.
આ કામ વિકસિત ભારત માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે
બિહારના સાસારામ સ્થિત ગોપાલ નારાયણ સિંહ યુનિવર્સિટી (GNSU)ના સેક્રેટરી ગોવિંદ નારાયણ સિંહ કહે છે – ગયા વર્ષે બજેટમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે ફાળવણીમાં વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. સરકારે બજેટમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે 44,095 કરોડ રૂપિયા આપ્યા હતા. આમાં વધુ વધારો કરવાની જરૂર છે. ખાસ કરીને સંશોધનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પગલાં લેવાની જરૂર છે. અમે આશા રાખીએ છીએ કે દરેક યુવાનોને ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે સમાન તકો મળે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે સરકાર બજેટમાં ધ્યાન આપશે, જેથી દેશને વિકસિત થવા માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને મહત્વપૂર્ણ માનવ સંસાધનો ઉપલબ્ધ થઈ શકે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના વિકસિત ભારતના સ્વપ્નને સાકાર કરવા માટે માનવ સંસાધનની ગુણવત્તામાં સુધારો કરવો સૌથી જરૂરી છે.
